1940 yılının 20 Ağustos gününde Stalinist Rusya'nın gizli servisi NKVD ajanı Ramon Mercader, Leon Troçki'yi sürgünde bulunduğu Meksika'daki evinde bir buz baltasıyla öldürdü. 1929'da Rusya'dan Stalin'in emriyle sürgün edilmişti. 1917 Ekim Devrimi'nin kazanımlarını korumak isteyen yoldaşlarının çoğu toplama kamp- larında, açlık grevlerinde ya da infazlar sonucu yaşamını yitirmişti. Stalin'in cesareti Troçki'yi diğerleri gibi oracıkta öldürmeye ya da hapse tıkmaya yetmemişti. Ondan diğerleri gibi sahte bir itiraf alamayacağını da biliyordu.
Sürgüne gönderildikten 11 yıl sonra bir istihbaratçının darbeleriyle öldürülen kişi 1905 ve 1917 yılında devrimin merkezi olan Petersbug'da Sovyetlerin başkanı, Lenin'le birlikte Ekim Devrimi'nin lideri, Kızıl Ordu'nun kurucusu ve iç savaş zaferinin mimarı, enternasyonalist devrimci Leon Troçki'ydi.

1879 yılında doğan Troçki Yahudi bir çiftçi ailesinin çocuğuydu. Aynı günlerde 'Rus marksizminin babası' olarak tanınan Plehanov, Narodnik harketten koparak Marksist oluyor ve propaganda faaliyetine başlıyordu.
'Otokratik polis devleti' olan zalim Çarlık'a karşı muhalefet eden ana akım olan Narodnikler, Çar'a suikast düzenliyor, devlet görevlilerine dönük benzer saldırılarda bulunuyordu. Devrimci sınıf olarak gördükleri köylülerin bu eylemler sonucu Çarlık'ın yenilebilir olduğunu görerek ayaklanacaklarını ve kolektif mülkiyete geçeceklerini düşünüyorlardı. Çoğu bu yanlış perspektifi idam edilerek ve uzun sürgün yıllarında bitirilerek ödedi. Ancak Troçki’nin yaşama gözlerini açtığı dönemi izleyen on yıl sonra Lenin'in de aralarında olduğu yeni bir devrimci kuşak ortaya çıkacaktı.
Troçki genç bir adamken kalabalık bir Marksist grup içindeki tek Marksist olan Alexandra Sokolovskaya aracılığıyla marksizmi benimsedi. Bu karma grubun gazetesi olan ve 200 adet basılıp dağıtılan Nashe Delo'ya yazılar yazmak ilk devrimci işi oldu. Bir avuçtular ve kocaman Çarlık devletini yıkacaklardı! Ama bu tarihten 8 yıl sonra 1905 Devrimi, ondan sonrada 1917 Devrimi olacaktı.
Troçki'nin hayatı bu tarihle, sürgünde olduğu yıllarda dünyanın birçok ülkesinde katıldığı mücadele- lerle özdeştir. Devrimci bir sınıfın ayağa kalktığı yıllar devrimci olduğu gibi, o sınıfın yenilgisiyle birlikte onun kaderi de çizilmişti. 1894-1940 yılları arasında yazıları, eylemleri, düşünceleri, konuşmaları, savaşçılığıyla bir devrimci olarak yaşadı. Öldürülmesinin, oğlunun, kızının, akrabalarının katledilmesinin nedeni tam da buydu.

Sürekli devrim
Troçki'nin Marksizm'e ilk büyük katkısı sürekli devrim teorisidir. 1905 Devrimi yenildikten sonra kapatıldığı hücrede Sonuçlar ve Olasılıklar'ı yazdı. Amacı 1905 Devrimi’nin ve yenilgisinin derslerini çıkartmaktı. Bu akademik bir çaba değildi. Devrimin kalbi olan Petersburg Sovyeti'nin Başkanı olarak orada tutuluyordu. Hem devrimin derslerini çıkartmak, hem de Çarlık'a karşı Sovyet'in savunulması için yazdı. Ortaya çıkansa tüm bunlardan fazlasıydı. Sonuçlar ve Olasılıklar, Karl Marks'ın Fransız Devrimi üzeri- ne yazdıklarıyla kıyaslanabilecek derinlikte bir çalışmaydı. Marks'ın 1848 Devrimleri'ne yönelik 'savaş sloganımız sürekli devrim olmalıdır' sözüyle ifade ettiği devrim teorisini, 1905'in deneyimi üzerinden geliştirmişti.
Troçki şunu anlatıyordu: Batı'nın geçtiği yoldan geçmemiş, sanayisi ve işçi sınıfı gelişmemiş, burjuvazinin bir devrimle iktidarı almadığı ülke- lerde gerçekleşen devrime işçi sınıfı önderlik edebilir. Yoksul köylülerin desteğini kazanan işçi sınıfı, iktidarını burjuvaziyle paylaşmayı reddedecek ve kendi yolunda yürüyecektir. Demokratik, sanki sosyalist gözükmeyen nedenlere karşı başlayan devrim, sosyalist devrime yönelik bir harekete dönüşerek süreklileşecektir. Sürekli devrim, kapitalizmi küresel olarak ortadan kaldırmadan özgür ve sınıfsız bir topluma varamayacak olan işçilerin gerçekleştireceği bir dünya devrimine de işaret eder.
Rus devrimci hareketinde Troçki bu görüşlerle yapayalnızdı. Günümüzün sosyal demokrasisinin atası olan Menşevik Partisi, Rusya'da sosyalist bir devrim olasılığını reddediyordu. Önce demokratik devrim yaşanmalıydı. Burjuvazi iktidara gelip, sanayiyi geliştirmeli, kapitalizm öncesi sorunları ortadan kaldırmalıydı. O güne dek işçilerin kendi iktidarlarını kurması tarihe bir meydan okuma, bir çılgınlıktı.
Devrimci parti Bolşevikler'in ise kafası karışıktı. Stalin'in de aralarında bulunan birçok Bolşevik devrimin bir demokratik aşamada kalacağını, sosyalist aşamaya yıllar sonra geçilebileceğini düşünüyordu. Lenin ise Menşevikler'den kökten farklı olarak devrimde işçi sınıfının öncü rol oynaması gerektiği ve kendi iktidarını kurmaya yönelmesi gerektiğini savunuyordu, ancak o da "işçi ve köylülüğün devrimci demokratik iktidarı" diyor ve net bir slogan ileri sürmüyordu. Ancak 1905 Devrimi'nin dersleri Troçki'ye Rusya'da sınıfların nasıl davranacağını çok iyi göstermişti. 1917 Şubat ve Ekim Devrimleri ise Troçki'nin dediği gibi oldu. Lenin, Nisan Tezleri olarak anılan ve 1917 Nisan'ın da işçi sınıfına iktidarı burjuvaziye teslim etmemesini ve Sovyetler aracılığıyla kendi iktidarını kurmasını öneren tutumuyla Troçki'yle yan yana geldi. Devrimin derslerinden aynı sonuçlara varmışlardı.
Bu birliktelik devrimde kritik bir rol oynadı. Rusya'daki devrimci hareketin 1903'teki bölünmesinde Troçki Menşevikler'den yana tutum almış, ancak kısa bir süre onlarla da anlaşamayarak her iki gruba eşit mesafede durmayı tercih etmişti. Bu tercih 1917'de bozuldu. Sovyet Başkanı Troçki 1917'nin ortasında Bolşevik Partisi'ne üye oldu. Lenin "Troçki o günden beri en iyi Bolşeviktir" diyecekti.

Devrimin savunulması
Lenin ve Troçki'ye göre Rusya'da gerçekleşen devrim bir dünya devriminin başlangıcıydı. Onlara Rusya'daki işçi iktidarı gelişmekte olan bir ya da birkaç ülkede gerçekleşecek sosyalist devrimlere gelene kadar direnmeliydi. Rusya'da işçi iktidarını korumak, dünya işçilerine ve ezilenlerine kapitalizme karşı bir yol göstererek sistemin istikrasızlığını devam ettirecekti.
Onlar esas olarak Almanya'dan devrim bekliyordu. Alman işçi sınıfının devrimci kesimleri 1919'da ayaklandı. Lenin ve Troçki'nin yoldaşları Karl Liebknect ve Rosa Luksemburg ayaklanma bastırılırken polis birliklerinin dipçik darbeleriyle katledildi. Aynı yıl Rusya'da Çarlık'a geri dönüş için eski rejimin subaylarının kurduğu Beyaz Ordu, 13 emperyalist ülkenin tam desteğini alarak Sovyet iktidarına karşı savaşı başlattı.
Devrimden hemen sonra Troçki'nin görevi 1. Dünya Savaşı'nı bitirmek için Almanya ile görüşmelere devrimci iktidarı temsilen katılmaktı. Troçki, trenden indiği zaman garda onu bekleyen Alman devleti askeri heyetine değil, erlere ve oradaki işçilere gitmiş ,  Alman işçilerle Rus işçilerin kardeş olduklarını, hep birlikte devrim için mücadele etmeleri gerektiğini söylemişti. Ancak bürokrasiyi bir devrimci olarak küçük düşüren diplomatlığı İç Savaş'la bitti. Bolşevik Partisi, Lenin'in öneri- siyle onu Kızıl Ordu'yu kurmak için görevlendirmişti. 1919’da Petersburg'dan trene binen Troçki 1921'de Beyaz Orduların yenilgisine kadar Kızıl Ordu'nun savunma hattının tamamını dolaşarak Sovyet iktidarının askeri savunmasını örgütledi.  İç savaş zaferinin mimarı oldu.
Ancak savaşın sonuçları yıkıcıydı. Rus ekonomisi tamamen çöktü. Büyük şehirlerde üretim açlıktan durdu ve şehirlerden köylere kitlesel göçler oldu. Toprak sahibi köylüler fazla ürünlerini vermek istemiyordu. Direnişe geçtiler ve işçi sınıfıyla yolları ayrıldı. İşçi sınıfının geride kalanıyla demek doğru olur. Zaten birkaç milyon işçinin olduğu Rusya'da devrime katılan işçilerin çoğu İç Savaş'ta öldü. Kalanlar ya devlet görevlerini sürdür ya da köylerine döndü. Aynı şey parti içinde geçerliydi, Bolşevik Partisi üyelerinin büyük çoğunluğu cephede öldü. Devrimi savunmak için gönüllü olarak oraya gitmişlerdi.
Yeni bir durum oluşmuştu. Parti temelini, çıkarlarını savunduğu sınıfı yitirmişti. İşçi sınıfı deklase olmuş, yani tamamen dağılmıştı. Sovyetler ve fabrika örgütlerinin içi boşalmıştı. Parti ve devlet özdeşleşmişti. Bu durum karşı devrimin koşullarını hızla oluşturdu.
Beklendiği gibi Çarlık'tan ya da burjuvaziden gelen bir karşı-devrim değil, işçi sınıfının ve partisinin içinden çıkan ama ona yabancılaşan, ihanet eden ve aslında ayakta kalan Çarlık bürokrasisinin kaynaşarak oluşturduğu yeni egemen sınıf bunu yapacaktı.

TÜRKÇE’DE TROÇKİ

Hayatım
Sürekli Devrim
Ekim Dersleri
İhanete Uğrayan Devrim
Faşizme Karşı Mücadele
İspanyol Devrimi (1931-1939)
Onların Ahlakı ve Bizim Ahlakımız
Sürgün Günlüğü
Çarpıtılan Devrim
1905
Lenin'den Sonra Üçüncü Enternasyonal Komintern Program Taslağının Eleştirisi
Çin Üzerine
İhanete Uğrayan Devrim
Rus Devriminin Tarihi I : Şubat Devrimi Çarlığın Devrilmesi, Yazar
Rus Devriminin Tarihi Cilt 2 Ekim Devrimi: Başarısız Karşı Devrim Girişimi
Rus Devriminin Tarihi Cilt 3 Ekim Devrimi Sovyetlerin Zaferi
Stalin
Stalin'in Cinayetleri
 Kapitalizmin Can Çekişmesi ve Dördüncü Enternasyonal'in Görevleri "Geçiş Programı" Emperyalist Savaş ve Dünya Proleter Devrimi
Edebiyat ve Devrim
Terörizm ve Komünizm