TAYLAND - Darbeye karşı direniş büyüyor
Tayland'da askeri vesayet karşıtlarıyla krallık ve ordu yanlıları arasındaki mücadele 2005'ten beri sürüyor. 2001'de işbaşına gelen Thaksin Shinawatra, 5 yıllık iktidarı boyunca genellikle neo-liberal politikaları uyguladıysa da, genel sağlık sigortası gibi yoksullara yönelik girişimlere de imza atmış, krallık karşıtı yoksul kesimin desteğini kazanmıştı. Ancak 2006'da ordu destekli bir yargı darbesiyle devrilip sürgüne gönderildi. Bu darbeden sonra Kızıl Gömlekliler olarak bilinen “Diktatörlüğe Karşı Birleşik Demokrasi Cephesi” kuruldu. Bu hareket Thaksin yanlılarından sosyalistlere kadar değişen farklı eğilimleri bünyesinde barındırıyor, ancak temel özelliği demokrasi isteğinde birleşen yoksul ve emekçi kesimleri bir araya getirmesi.
Bu hareketin karşısındaysa genellikle orta sınıfları temsil eden "Sarı gömlekliler" bulunuyor. Krallık yanlısı, otoriter ve faşizme yatkın bir örgütlenme olan bu grup, darbeden sonra başa gelen hükümet içerisinde de yer alıyor. Sarı Gömlekliler, Thaksin'i deviren darbeye giden süreçte de büyük mitinglerle darbeyi desteklemişti. Daha önce de seçilmiş bir hükümeti devirmiş olan orduyla iki seçilmiş partiyi kapatmış olan yargı bürokrasisi de bu oluşuma büyük destek veriyor. Kraliyet ailesi de bu grubu destekleyenler arasında.
Kızıl Gömlekli direniş
Kızıl Gömlekliler 2006'daki darbeden beri askeri vesayet rejiminin kalkması ve mevcut hükümetin istifa ederek yeniden seçimlere gidilmesi için mücadele veriyor, ancak sık sık ordu müdahalesi nedeniyle sokaklardan geçici olarak çekilmek zorunda kalıyorlar. Geçtiğimiz Aralık ayında yine böyle bir müdahaleyle karşılaştıktan sonra Mart ayında tekrar sokaklara döküldüler. Güney Doğu Asya Ulusları Zirvesi'ndeki protestoyla büyük bir başarı kazandılar. Asya liderlerinin toplandığı oteli çevreleyen göstericiler zirvenin yapılacağı salonu işgal ederek konuk bakanların uçaklara atlayıp kaçmalarına neden oldular. Bu olay üzerine moral bulan göstericiler İç İşleri Bakanlığı binasını ve şehrin 20 merkezi kavşağını da işgal ettiler. Sokaklardaki gösterici sayısı 30 bine ulaştığında ordu büyük bir saldırıya geçti ve göstericiler geri çekilmek zorunda kaldılar. Ordunun kullandığı orantısız güce rağmen ABD ve büyük medya göstericileri şiddet kullanmakla suçluyor.
Demokrasi yanlısı cephe
Kızıl Gömlekliler Thaksin yanlılarının ağırlıkta olduğu bir oluşum. Ancak, Aralık ayında gerçekleşen müdahaleden sonra İngiltere'ye kaçmak zorunda kalan sosyalist Giles Ji Ungpakorn, İngiltere'deki Socialist Worker gazetesine verdiği demeçte hareketin gidişatı hakkında şunları söylüyor: “Hareket son birkaç gündür hızla kendi içinde bir liderlik oluşturdu, öyle ki eski liderler olayların hızına yetişmekte zorlanıyor. Kızıl Gömlekliler cumhuriyetçi bir yöne evriliyor. Grubun içinde benim gibi, Thaksin destekçisi olmayan sol görüşlü insanlar da var. Biz, Thaksin iktidardayken onun hak ihlallerini sonuna kadar eleştirdik. Ancak darbeden sonra gerçek bir demokrasi isteyen gruba katılarak sol kanadı oluşturduk. Bizler, generallerin ve sarayın uzun zamandır kabullenilmiş sessiz diktatörlüğünün sona ermesini istiyoruz.”
Financial Times gazetesinin haberi ise şöyle diyor: “Kızıl Gömlekliler'in hepsi Thaksin destekçisi olmak zorunda değil. Ancak mevcut hükümeti destekleyen seçilmemiş, halka hesap vermeyen güçlere karşı Thaksin yanlılarıyla beraber hareket ediyorlar.”
Özetle, Tayland'da darbe karşıtları net bir biçimde taraflarını belli ederek bir araya geldiler. Şimdi mücadelenin başarıya ulaşması için taleplerin Thaksin'in yeniden başa geçmesiyle sınırlanmayıp yoksul ve emekçi kesimin kendi taleplerini ortaya koyması gerekiyor. Ancak bu şekilde Sarı Gömlekliler ile onları destekleyen ordu, yargı ve kraliyetin yenilmesi mümkün olabilir.
Muhip Tezcan
