Bugüne kadar pek çok hükümetin tırpanlamaya çalıştığı, 12 Eylül darbesinin bile ortadan kaldıramadığı kıdem tazminatını hükümet ortadan kaldırmak istiyor. TÜSİAD, sendikaların genel greve başvurmaması gerektiğini söylemeye başladı. Kıdem tazminatını fona dönüştürerek yok etmeye çalışan AKP bu saldırının çalışanları nasıl öfkelendirdiğini bildiği için şimdi kamuoyu oluşturmaya çalışıyor.
AKP, bir fon oluşturarak çalışan başına tek tek bu fona prim yatırılmasının ve işçinin patron yerine bu fondan tazminat alacağı bir düzenlemenin peşinde. Kazanılmış bir hak olan sosyal güvence ortadan kaldırılıyor. Sosyal güvencesi elinden alınmış işçi rahatlıkla işten atılabilecek!

Kıdem tazminatı, işçinin hizmet akitlerinin işveren tarafından fesh edilmesi halinde, askerlik nedeniyle, emeklilik durumunda, kadının evlenmesi nedeniyle işten ayrılması durumunda veya işçinin ölümü sebebiyle iş akdinin son bulması hallerinde işçinin işe alındığı tarihten itibaren hizmet akdinin devamı süresince her geçen tam yıl için işverence işçiye 30 günlük ücreti tutarında ödenmesi gereken tutar. Yeni uygulamayla kıdem tazminatı bir fona dönüştürülmek isteniyor.

Fon uygulaması yürürlüğe girdiğinde işçinin muhatabı patron değil "fon" olacak. Tıpkı işsizlik sigortası gibi bu fondan da yararlanmak için birçok bürokratik engel konulacak. Kıdem tazminatlarını ödemekten kaçan patronlara gün doğacak, tek tek işçilerin primlerinin ödenip ödenmediğinin denetlenmesi ise zaten sermaye sahiplerine hiçbir denetimin yapılmadığı bugünkü işleyişte imkânsız hale getirilecek.

Hükümet hırsızlığı itiraf etti

Kalkınma Bakanı Cevdet Yılmaz Kıdem Tazminatının kaldırılacağı ve Kişisel Tazminat hesabının getirileceğine ilişkin açıklamasında bugün çalışanların yüzde 7’sinin Kıdem Tazminatını alabildiğini söyleyerek hırsızlığı ilan ediyor. Bugün çalışanların yüzde 7’si kıdem tazminatını alabilyorsa bunun sorumlusu işçiler değil sermayedir. Dolayısıyla suçu işleyen de cezalandırılması gereken de işçi sınıfı değil sermayedir.

Birleşik mücadele

Kıdem tazminatını kaldırılmak yerine kıdem tazminatı hakkı tüm çalışanlara tanınmalı. Çalışanların iş güvencesi garanti edilmelidir. Patronlara işten çıkarmalarda kıdem tazminatı ödenmesi konusunda hükümet yaptırımcı olmalı. Kıdem tazminatını gasp eden patronlar cezalandırılmalıdır. AKP’nin fonu kıdem tazminatı için bir çözüm olamaz.

Hükümetin saldırısı, işçilerin birleşik mücadelesiyle durdurabilir. Sendikalar aralarındaki rekabeti ve kavgayı bir kenara koyup birlikte mücadele etmelidir. Hükümetin saldırısını protesto gösterileri durduramaz.

Kıdem tazminatına dokunulmaması, esnek çalışmanın yasalaşmaması ve asgari ücretin açlık sınırının üzerine çıkarılması talepleri  genel grevle kazanılabilir. Kazanmak için de tüm konfederasyonlar birlikte mücadele etmelidir.

 

Fon uygulamasının sermayeye sunduğu olanaklar

>> Kıdem tazminatı borçlusu işveren olmayacak.
Kıdem tazminatı fonunun uygulamaya girmesi halinde, işyerinde çalışanlar işçileri için işveren Fona her ay SGK'ya bildirdiği kazanç toplamının yüzde 4 veya 8'i oranında (tasarı daha net değil) her ay fona prim ödeyecek ama işçilerine kıdem tazminatı ödemesi yapmayacak. Kıdem tazminatının borçlusu Fon olacak. Bu sebeple işyerleri kıdem tazminatı yükü altında kalmayacak.

>> İşten çıkan/çıkarılana kıdem ödemeyecek
Mevcut uygulamada, işten kıdem tazminatı alacak şekilde çıkan veya işten çıkarılana kıdem tazminatı ödemek zorunda olan işveren Fonun devreye girmesi halinde işten çıkan veya çıkarılana kıdem tazminatı ödemek zorunda kalmayacak. Bu durumda işten çıkarma konusunda tereddüt etmeyecek. Ayrıca, askere gidene, evlenene, emekli olana da kıdem ödemek zorunluluğu olmayacak.

>> Mahkemelerden kurtulacaklar
Halen iş mahkemelerinin en büyük konularından birisi işçilerin, işverenlerinden alamadıkları kıdem tazminatı davalarıdır. Kıdem tazminatı fonu gelirse işçilerin, işten çıkma/çıkarılma durumlarında kıdem tazminatı borçlusu işveren olmayacağı için işveren bu tür davalara muhatap olmayacaktır. Yani, dava ile vakit kaybetmeyecek, avukatlık ve dava masraflarıyla  da  karşılaşmayacaktır.

>> Daha çok işçi düşük ücretlerle çalıştırılacak
Patron örgütleri talep ederken, "işçi işe alma konusunda bu sebeple de tereddüt yaşıyoruz"  diyorlar. Kıdem Tazminatının kaldırılıp yerine fon uygulaması gelmesi halinde bu tür tereddütler de ortadan kalkacaktır.

 

İşçilerin hangi hakları gasp ediliyor

Fon gelirse kıdem tazminatından yararlanma halleri azalacak, mesela askere giden, 15 yılı tamamlayan, evlenen veya işten çıkan ve çıkarılan işçi kıdem tazminatı alamayacak.

İşsizlik süresi parasız geçecek
Kıdem tazminatının en önemli işlevlerinden birisi işçinin gerek işten çıkma ve gerekse çıkarılma halinde kıdem tazminatı alması ve işsiz kaldığı, iş aradığı dönemde bu parasını harcamasıdır. Fon gelince bu tür bir uygulama olma-yacağından işçinin, iş arama ve işsizlik dönemi parasız geçecektir.
Bu dönemde İşsizlik Sigortası Fonu'ndan işsizlik ödeneği alabilme durumu da olabilmektedir ama bugünkü haliyle işsizlik ödeneği işçinin alıştığı yaşam seviyesini koruyacak düzeyde ödenek vermemektedir. (en düşük 334, en yüksek 669 TL)

Kıdeme esas ücret de düşecek

Halen geçerli olan kanunlara göre kıdem tazminatı ödenirken 30 günlük ücret bulunurken, geriye doğru bir yıl içinde işçiye ödenen her türlü maddi menfaatler dikkate alınmaktadır. Yani, servisler, işyerinde verilen yemekler, özel sigorta yardımları gibi para ve para ile ölçülebilen her türlü ödemeler kıdem tazminatında dikkate alınıyor ama fon gelirse bu iş bitecek. Sadece işçinin (işverence SGK'ya bildirilen) brüt ücretine göre fona prim ödeneceğinden işçilerin kıdem tazminatına esas ücretleri düşecektir.

Kayıt dışı çalışanların kıdemi yok olacak
Günümüzde gerçekte brüt ücreti 2.500 TL olan bir çalışanın ücretinin SSK'ya asgari ücret olan 837 TL'den bildirildiği bilinen kayıt dışılıklardan biridir.
İşçi şu an işten kıdem tazminatı alma hakkıyla ayrıldığında muhatap işveren olduğu için gerçek ücreti olan 2.500 TL'den ödenmesini temin edebilmektedir.
Kıdemi işveren değil de 10 yıl sonra fon öderse 837 TL'yi dikkate alarak ödeyecektir. Tabi, tamamen kayıt dışı olanlar da işyerlerinden ayrılırken, sigortasız da olsalar işverenden kıdem tazminatı alabilmektedirler ama fon gelirse, fondan tek kuruş alamayacaklardır.

 


Dijital sayı 27 - 11 Mayıs 2021 (pdf)

Dijital sayı 26 - 27 Nisan 2021 (pdf)

Dijital sayı 25 - 6 Nisan 2021 (pdf)

Dijital sayı 24 - 23 Mart 2021 (pdf)

Dijital sayı 23 - 16 Mart 2021 (pdf)

Abone olun

Dostlarımız

Marksist.org

Marksizm 2013

dsip
















Su Hakkı Kampanyası